Kunnen senioren ook last hebben/ opnieuw last kunnen krijgen van storende primaire (kinderlijke) reflexen en is daar wat aan te doen ? Ja, daar kunnen ze zeker last van hebben/krijgen, met grote in toenemende mate zelfstandigheidsbelemmerende problemen tot gevolg. In deze blog lees je hoe deze verstoringen(weer) ontstaan en wat de resultaten zijn met het doorlopen van een reflexintegratie- traject als 70- plusser.
Ik zou er een boek over kunnen schrijven; De bijzondere veranderingen die bij de diverse cliënten optreden na de start met en/of afronding van een traject MNRI. Leeftijd speelt daarin geen rol en ik heb dan ook cliënten variërend in leeftijd tussen drie maanden en tot (op dit moment) 84 jaar. De uitdagingen/hulpvragen waarmee mensen zichzelf aanmelden is even divers als het verschil in leeftijd. De uiteindelijke resultaten liegen er niet om, en zijn soms zelfs voor mij in positieve zin een nog grotere verbetering dan was verwacht. Dit zijn de kersen op de taart van mijn toch al mooie werk en zoals eerder gezegd, zo indrukwekkend en vaak levensveranderend, dat ik er een boek mee zou kunnen vullen….
Bucketlist (challenge)
Een van de hoofdstukken van mijn boek zou gaan over de ontwikkeling, vooruitgang en winst bij senioren. De hulpvraag, beter gezegd bucketlist waarmee een 74-jarige vrouw bij mijn praktijk aanklopte in april 2017 en het resultaat wat we aan het einde van het traject geboekt hebben, zou ik direct in dit hoofdstuk opnemen. Bij een bucketlist denken we meestal aan een lijst met wensen van dingen die we graag zouden willen doen, zoals een wereldreis maken, de Mont Blanc beklimmen of nog een keer op afstand wonend familielid ontmoeten. Maar in dit geval was de bucketlist gevuld met heel simpele ingrediënten die vooral de kwaliteit van mochten bevorderen. Mevrouw kwam binnen met de volgende klachten: Chronische blaasontsteking, Reumatische artritis, suikerziekte type 2 en veel nachtzweten. Verder viel op dat ze een zeer schilferige huid had, broze nagels (tenen ernstige kalknagels wat duidt op slechte doorbloeding) en dat ze erg voorover gebogen en schuifelend liep.
Een overzicht van de bescheiden bucketlist:
- Van een chronische blaasontsteking afkomen/klachten verminderen (al meerdere jaren klachten van ). Ter “bestrijding” wordt al 2,5 jaar Prednisolon gebruikt. Dit onderdrukt de pijnklachten bij mevrouw, maar het lukt maar niet om de klachten weg te nemen.
- Meer energie hebben om de dagelijkse dingen/ huishoudelijke taken te kunnen doen en uitstapjes te kunnen maken.
- Reumatische artritis- klachten (pijn in enkels, knieën, polsen en bekken) verminderen.
- Weer wat meer aan beweging (fietsen, zwemmen, lopen) kunnen doen
Deze mevrouw was erg beperkt in haar dagelijkse activiteiten, door veel pijn aan de gewrichten en een laag energieniveau. Hierdoor kon zij niet langere tijd achter elkaar staan en had veel moeite met (trap)lopen, langere tijd achter elkaar bij het aanrecht staan. Na één activiteit buiten de deur, was het voor haar noodzakelijk om ’s middags te rusten. Haar man kookte op haar aanwijzingen het eten; zij zittend op een stoel aan de keukentafel omdat het voor haar door pijn en te laag energieniveau, niet lukte.
Primaire reflexen; verschijnen en functie
Primaire reflexen worden vaak gerelateerd aan (jonge) kinderen. Dit is terecht in het opzicht van de eerste twee levensjaren. Dan spelen de primaire (kinderlijke) reflexen een zeer belangrijke rol in de ontwikkeling van het kind en zijn ze duidelijk zichtbaar in baby’s en kinderen. Deze natuurlijke reflexen ontwikkelen zich vanaf de 5e week van de zwangerschap, verschijnen in een vaste volgorde door de zwangerschapstijd heen en geven het kind de mogelijkheid om, zeer basaal, allerlei vaardigheden voor later aan te leggen. Denk daarbij aan zuigen, slikken, armen/ benen buigen en strekken, uitscheiden, draaien, strekken en buigen van het lichaam enz.
Als de zwangerschap goed verloopt en voldragen is, helpen de reflexen mee om het kind geboren te laten worden, door het hoofd plus lichaam juist te positioneren voor de ingang van het geboortekanaal (o.a. Tonische Labyrint Reflex) , de spildraai in het geboortekanaal goed te kunnen maken (Asymmetrisch Tonische Nekreflex en Spinale Galant) en bij het ter wereld komen onder invloed van o.a. de temperatuurswisseling de eerste ademteug te kunnen nemen en de longen goed te kunnen laten ontplooien (MORO- reflex).
Na de geboorte hebben de primaire reflexen een belangrijke rol in het overleven door het goed kunnen aanzuigen van borst of fles, kunnen vastgrijpen van de moeder, het kunnen huilen als het oncomfortabel is enz. Daarnaast wordt het kind door de primaire reflexen in staat gesteld om ontwikkelingsmijlpalen als rollen, tijgeren, kruipen, zitten, staan en lopen op behoorlijk gezette tijden te bereiken. Dit komt doordat door reflexmatige bewegingen de zenuwcellen in beweging komen. Met het bereiken van een mijlpaal ontstaat de mogelijkheid om de nieuw verworven vaardigheid veelvuldig te herhalen. Door de herhaling van bewegingen die reflexmatig ontstaan, gaan neuronen trillen en komen dichterbij elkaar. Zodra de synapsen van deze neuronen dichtbij elkaar zijn, maken zij via een chemische reactie verbinding met elkaar.
Ontstaan en functie van het neurale netwerk
Met miljarden neuronen die verspreid door het brein en het lichaam klaar liggen, ontstaat er door die verbindingen een, in eerste instantie, zeer fijn vertakt neuraal netwerk. Via dit netwerk worden door zintuigelijke prikkels impulsen verzonden naar het brein en vervolgens vanuit het brein naar de diverse lichaamsdelen en stelsels toe. Dus het spierstelsel (het aan,- en ontspannen van de spieren en de balans daartussen), het spijsverteringsstelsel (o.a. het kneden en verteren van eten, darmperistaltiek en het vullen en legen van darm en blaas) en het ademhalingsstelsel (pompen van het hart, in /uitademen enz), worden aangestuurd door het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel is de verbindende factor tussen alle stelsels en wordt centraal aangestuurd door het brein en het zenuwstelsel komt tot ontwikkeling en rijping door primaire reflexen.
Hoe vaker de prikkels verzonden worden via de aangelegde zenuwbanen, hoe dikker de zenuwbaan wordt. Vergelijk het maar met het lopen door een weide met hoog gras; de eerste keer gaat dat moeizaam en zie je een smal platgeslagen paadje. Hoe vaker je het paadje bewandeld, hoe breder het wordt. Uiteindelijk verdwijnt het gras en wordt het een goed begaanbaar zandpad. Hoe vaker de prikkels langs de zenuwbaan gaan, hoe sneller de prikkel heen en weer kan. Dit zien we in kinderen terug doordat bij een ontstane verbindingen, de bewegingen van ongecontroleerd, naar enigszins gecontroleerd, naar zeer grof-motorisch, naar grof-motorisch naar verfijnder motorisch verloopt.
Hoe beter gerijpt de verbinding, hoe meer controle over beweging, bewustzijn, opname en verwerken van zintuigelijke informatie, opname en uitscheiden van voedsel, maar ook hoe efficiënter we met onze energie omgaan en hoe meer controle we krijgen over spraak,taal en emoties . De zenuwbanen die het minst gebruikt worden, hebben we niet meer nodig, mits de rest van het zenuwstelsel goed gerijpt is. De rijping vindt zijn voltooiing in de aanmaak van myeline; een witte olie- achtige stof die als een beschermende laag om de zenuwverbindingen ligt. Deze olieachtige substantie heeft als eigenschap dat de prikkels nog vlotter doorgestuurd kunnen worden.
Rijp zenuwstelsel ? Primaire reflexen niet meer nodig !
De primaire reflexen hebben dus “alleen” een rol gedurende de zwangerschap, bevalling en eerste drie levensjaren. Zij zorgen ervoor dat we een neuraal netwerk ontwikkelen waardoor we verschillende vaardigheden in de basis kunnen neerzetten. Reflexen zijn actief vanuit hersenstamniveau; het diepste en oudste deel van ons brein. Door die vaardigheden te herhalen, rijpt het zenuwstelsel (vanuit hersenstam (onbewust) , naar Limbische systeem (bewuster), naar Neo- Cortex (bewust handelen) en krijgen we steeds meer contrôle in de breedste zin van ons functioneren. Bij volledige rijping past dus contrôle over bijvoorbeeld; emoties, organiseren van complexe taken, zindelijkheid, motoriek, aansturen van het lichaam, opnemen en verwerken van nieuwe informatie en vlot kunnen handelen. Dit alles op een efficiënte en energie- zuinige manier. Deze contrôle vindt plaats vanuit de Neo- Cortex; daar waar onze bewuste en geautomatiseerde handelingen plaatsvinden.
Primaire reflexen en senioren
Hoe zit dat dan bij senioren ? Naarmate we ouder worden krijgen we allemaal in bepaalde mate te maken met stress. Is er balans tussen korte periodes van stress en ontspanning, dan heeft dat geen invloed. Hoe langer de stress duurt of hoe intenser de stress is (bijvoorbeeld bij opgelopen fysiek of psychisch trauma), hoe meer dit een negatief effect heeft op ons zenuwstelsel. Onder invloed van chronische stress en de daardoor aangemaakte stresshormonen, wordt de myeline- laag rondom de zenuwbanen aangetast. Hierdoor gaat de prikkelverwerking naar de diverse systemen minder efficiënt verlopen. In eerste instantie merken we hier niet zoveel van. Hoe meer de myeline laag aangetast wordt, hoe meer energie we moeten steken in alledaagse zaken.
Eerder geautomatiseerde vaardigheden verlopen moeizamer en over complexe taken waar we eerder onze hand niet voor omdraaiden, moeten we ineens nadenken. Dit geldt ook voor bewegingen die we maken. Schrijven gaat moeizamer, het oprichten van het lichaam wordt moeilijker, de gewrichten kunnen stijf en pijnlijk gaan aanvoelen, we kunnen de voeten minder goed afwikkelen; in zijn totaliteit wordt de fijne motoriek minder goed en gaan we steeds meer grof- motorisch bewegen om te blijven functioneren. Ook de aansturing van blaas en darmen wordt door degeneratie van het zenuwstelsel, lastiger en kan leiden tot incontinentie. We verliezen steeds meer contrôle over verschillende lichaamsfuncties en hebben minder energie. Als uiteindelijk het zenuwstelsel verder gedegenereerd is, dan moeten de primaire reflexen wel weer actief worden om ons gaande en staande te houden. Bij oudere mensen zie je dus tegengesteld aan de ontwikkeling van baby’s, de reflexen in omgekeerde volgorde weer actief worden, wat inhoudt dat er op één of meerdere gebieden controle- verlies is.
Functieverbetering bij ouderen door reflexintegratie (MNRI)
Het zenuwstelsel is een heel leven lang in staat om nieuwe verbindingen aan te leggen, of bestaande verbindingen efficiënter te laten werken. In beweging blijven is sowieso van groot belang. Beweging zorgt voor activiteit (prikkeloverdracht) in het zenuwstelsel en andere lichaamssystemen. Rust roest en zorgt voor snellere degeneratie van het zenuwstelsel, waardoor we in een negatieve spiraal van functioneren terecht komen. Reflexintegratie helpt vanuit de basis van ontwikkeling mee aan herstel /aanmaak van zenuwverbindingen, verbeterde prikkelgeleiding en hernieuwde aanmaak van myeline. Dit levert op alle vlakken verbeteringen op.
Consequenties voor mijn cliënte; Bucketlist volledig af kunnen vinken !!!
De veranderingen bij mijn cliënte waren op alle fronten zeer opmerkelijk te noemen en hebben haar een verhoogde kwaliteit van leven opgeleverd. Hieronder nogmaals de bucketlist/hulpvragen met direct daaronder de verbeteringen !
1. Van een chronische blaasontsteking afkomen/klachten verminderen (al meerdere jaren klachten van ). Ter “bestrijding” wordt al 2,5 jaar Prednisolon gebruikt. Dit onderdrukt de pijnklachten bij mevrouw, maar het lukt maar niet om de klachten weg te nemen.
Ad. 1. Vanaf de tweede sessie (na drie weken traject), was er geen sprake meer van blaasontstekingen en de medicatie is volledig afgebouwd.
2.Meer energie hebben om de dagelijkse dingen te kunnen doen en huishoudelijke taken weer zèlf te kunnen doen en uitstapjes te kunnen maken.
Ad.2. Mevrouw kan weer langdurig aan het aanrecht staan en zelf een volledige maaltijd koken. Stofzuigen lukt weer en zelfs kunnen er èn huishoudelijke taken èn leuke uitjes op één dag worden gedaan. Mevrouw heeft meer plezier in het leven.
3. Reumatische artritis- klachten (pijn in enkels, knieën, polsen en bekken) verminderen.
Ad.3. De ontstekingswaarden in het bloed zijn vanaf de start steeds verder gedaald; medicatie voor de Reuma is succesvol volledig afgebouwd.
4. Weer wat meer aan beweging (fietsen, zwemmen, lopen) kunnen doen.
Ad.4. Mevrouw fietst veel vaker en langere afstanden. Ze heeft het zwemmen weer opgepakt als extra bewegingsmoment in de week en elke dag wandelt ze pijnvrij een ronde.
En verder…….bloedsuikerspiegel is veel stabieler, de kalknagels als gevolg van een slechte doorbloeding zijn nagenoeg verdwenen, de vingernagels groeien goed en breken niet meer af (kunnen voor het eerst sinds jaren weer geknipt worden), de dikke schilferige laag onder en rondom de voetzolen is veranderd in een mooie rustige, en niet meer schilferige huid. Mevrouw loopt pijnvrij rechter op en haar zicht is verbeterd.
Kortom; de bucketlist waarmee mijn cliënte binnenkwam is meer dan afgevinkt. Traject is afgerond en de kwaliteit van leven is enorm toegenomen. En dat in een half jaar tijd.
Mijn werk is mooi, mijn werk is en blijft me verbazen. Daar zou je een boek over kunnen schrijven….